بررسی فرایند استخراج روغن‌های فرار از گیاه رزماری به روش تقطیر با بخار آب

مقدمه: روغن فرار گیاه رزماری یکی از پرمصرف‌ترین روغن‌های فرار گیاهی در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی، بهداشتی است. در حال حاضر تهیه روغن فرار از این گیاه با روش تقطیر با آب انجام می‌شود از آن‌جا که بازدهی خوب با حفظ کیفیت مناسب اجزای تشکیل‌دهنده آن مطلوب است، بررسی روش‌های دیگر تهیه روغن فرار از جمله روش تقطیر با بخار مفید است. هدف: دستیابی به بهترین مقدار بازده استخراج روغن‌های فرار، مقدار بهینه بخار مصرفی، تاثیر استفاده از ستون‌های تقطیر چند مرحله‌ای و روند تغییرات ترکیب‌های روغن فرار رزماری با زمان تقطیر از اهداف پژوهش فوق است. روش بررسی: در این کار پژوهشی، روغن‌های فرار از گیاه رزماری به روش تقطیر با بخار آب استخراج شد. برای استخراج روغن‌های فرار به روش تقطیر با بخار آب بستری از گیاه در بالای یک منبع تولید بخار قرار گرفت و بخار آب با عبور از بستر گیاه روغن فرار را استخراج کرده و با خود خارج می‌کند. بازده استخراج برای هر آزمایش مشخص شد، هم‌چنین تجزیه دستگاهی نمونه‌ها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی- جرمی و کروماتوگرافی گازی اجزای روغن فرار رزماری برای نمونه مورد آزمایش را مشخص می‌کند. نتایج: انجام آزمایش‌ها نشان داد که با کاهش شدت جریان حجمی بخار آب ورودی به ستون و افزایش تعداد مراحل ستون تقطیر بازده استخراج افزایش می یابد. از طرفی با تجزیه دستگاهی نمونه‌های جمع‌آوری شده در بازه‌های زمانی 5، 15، 30، 60 و 100 دقیقه تغییرات ترکیب‌های مهم روغن فرار رزماری شامل آلفا- پنین، کامفور، 1.8- سینئول نسبت به زمان بررسی شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده در مورد افزایش بازده در این پژوهش ناشی از کاهش کانالیزه شدن بخار و افزایش زمان تماس بین گیاه و بخار است و روند تغییرات ترکیب‌های روغن فرار رزماری با زمان ناشی از اختلاف نقطه جوش ترکیب‌ها و پدیده تخریب دیواره سلول‌های گیاهی است.